Een probioticum is een voedingsmiddel met micro-organismen waaraan een gezondheidsbevorderende werking wordt toegeschreven. Het begrip pro-bioticum kan vertaald worden als “voor het leven” en is ontstaan als reactie op het begrip antibioticum.

In de jaren ’80 werden probiotica al voorgeschreven door artsen die complementaire geneeskunde beoefenden. Zij zagen het belang van een gezonde darmflora voor het algemeen welbevinden. Gedurende tientallen jaren werd deze behandeling gezien als alternatieve geneeskunde. De laatste jaren is het reguliere medische onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van probiotica sterk toegenomen. Probiotica mogen wat mij betreft, niet meer beschouwd worden als alternatieve geneeskunde.

De PANDA-Studie¹
Deze zogenoemde PANDA-studie (Probiotics AND Allergy) werd uitgevoerd in het Wilhelmina Kinderziekenhuis te Utrecht. Het onderzoek had een looptijd van twee jaar. Aan het PANDA-onderzoek deden 157 gezinnen mee met een erfelijke aanleg voor eczeem (atopie). Voor dit wetenschappelijk onderzoek zijn twee groepen gemaakt: een groep die probiotica kreeg (probiotica groep) en een groep die geen probiotica kreeg (placebogroep). Het lot bepaalde of het gezin in de probioticagroep of in de placebogroep terecht kwam. De aanstaande moeders in de probioticagroep gebruikten het probioticum al tijdens de zwangerschap, hun kinderen kregen het vanaf de geboorte tot en met het eerste levensjaar. De kinderen uit de probioticumgroep hadden in de eerste drie levensmaanden 58% minder kans op het ontwikkelen van eczeem dan de placebogroep. Naarmate de tijd vordert, wordt dit percentage wel kleiner, maar het effect blijft substantieel. De kinderen hadden op de leeftijd van twee jaar nog steeds 22% minder kans op eczeem, terwijl de kinderen maar tot aan de leeftijd van één jaar probiotica toegediend kregen.
Op basis van de resultaten van de PANDA-studie is voor de groep kinderen met een verhoogd risico op eczeem belangrijke gezondheidswinst te halen. Steeds meer kinderen in Nederland krijgen immers te maken met een erfelijke aanleg (atopie) voor allergische klachten als hooikoorts, eczeem of astma. Volgens de laatste metingen van het RIVM heeft één op de drie kinderen in Nederland last van allergische klachten.
De firma Orthica heeft het probioticumpoeder “Orthiflor Start” nu precies dezelfde samenstelling gegeven als het middel dat in deze studie gebruikt werd. Het is te herkennen aan de toevoeging ‘ECOLOGIC PANDA”.
Ook in 2001 is elders een soortgelijke studie gedaan die hetzelfde laat zien: probiotica kunnen ter preventie worden ingezet tegen eczeem. Wij – artsen voor natuurgeneeskunde – werken al veel langer met probiotica. Twee gedegen studies bevestigen dat dit zin heeft. De werkelijkheid is dat het nog wel eens een paar jaar kan duren voordat deze adviezen binnen de ‘reguliere geneeskunde’ gemeengoed zijn geworden. Heel jammer, want dit is nu echt ‘mooie’ geneeskunde. Maar er zit ook een positieve kant aan: het middel is zonder recept gewoon verkrijgbaar bij apotheek of drogist. Als u tot de ‘doelgroep” behoort of gaat behoren… kunt u zelf het initiatief nemen en dit preparaat gaan gebruiken!

De Probactiol- studie
Recent kwam ik weer zo’n mooie studie tegen, gepubliceerd in het toonaangevende Amerikaanse tijdschrift voor kindergeneeskunde (Pediatrics)²
Ik zal hier in het kort iets over vertellen. Er werden 326 kinderen tussen drie en vijf jaar oud geselecteerd en verdeeld in drie groepen. De ene groep (104 kinderen) kreeg een neppil, de tweede groep (110 kinderen) een pil met Lactobacillus acidophilus NCFM en een derde groep van 112 kinderen kreeg dezelfde bacterie gecombineerd met Bifidobacterium animalis lactis Bi-07. (de Probactiol-groep).
De kinderen werden gedurende zes wintermaanden behandeld met 1 capsule Probactiol junior per dag. De resultaten waren heel overtuigend. Vergeleken met de neppil- groep was het aantal koortsepisoden 72% lager in de Probactiol-groep. Ook hoestten de kinderen minder (62%), waren ze minder verkouden (59%) en was het antibioticagebruik maar liefst 84% minder dan de neppil- groep. Het aantal ziektedagen was met 46% gereduceerd in de Probactiol-groep.
Nog even dit: de ouders, noch de dokter wisten welke capsule de kinderen kregen!

De onderzoekers concluderen dat dagelijks probioticagebruik een effectieve en veilige manier is om kinderen te “beschermen” tegen de winterse luchtweginfecties, gepaard gaande met koorts, verkoudheid, hoest, en dat het gebruik van antibiotica hierdoor fors kan worden verminderd.
Deze studie beantwoordt volledig aan de eisen van een moderne klinische studie anno 2009, en het is wat mij betreft dan ook min of meer bewezen dat probiotica zeker goed is voor peuters in deze leeftijdsgroep in de winter. Op grond van deze studie kan ik het gebruik van Probactiol jr van Metagenics dan ook van harte aanbevelen. Wanneer andere producenten met dezelfde of betere resultaten komen kunnen hun middelen uiteraard ook worden gebruikt, maar voorlopig is Probactiol het enige middel dat “bewezen” effectief is voor ‘cold en flu’ bij kinderen in de winterperiode.

¹ Allergy, Niers L. et al, 2009 (the PANDA study)
²  Pediatrics, Leyer G.J. et al, July 27, 2009; e 172-e179